Εξωδικαστικός συμβιβασμός: από τη θεωρία στην πράξη

Μετά από ένα χρόνο περίπου ισχύος της διαδικασίας ρύθμισης χρεών του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν έχει καταφέρει να αποδώσει τα πρακτικά αποτελέσματα που όλοι αναμέναμε.

Από τις 48.000 ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν καταφύγει μέχρι σήμερα στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού, προκειμένου να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, μόνο 16.000 πληρούσαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας, μόνο 3.000 υπέβαλαν αιτήσεις και μόνο 200 ρύθμισαν τις οφειλές τους.

Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι από μελέτη των ποιοτικών στοιχείων προκύπτει “απροθυμία” μεγάλης μερίδας πιστωτών να συμμετέχουν στη διαπραγμάτευση.
Είναι χαρακτηριστικό πως από τις περίπου 570 προσκλήσεις για συμμετοχή πιστωτών, 130 οφειλέτες αναμένουν ακόμη την απάντηση των πιστωτών τους, ενώ για 70 η διαπραγμάτευση απέτυχε λόγω έλλειψης απαρτίας. Ειδικά με τις αρνούμενες να συναινέσουν πιστώτριες τράπεζες  παρατηρήθηκε ότι όταν κάποιος έμπορος ή εταιρία υπέβαλε αίτηση αμέσως προέβαιναν σε καταγγελία δανειακών συμβάσεων, σε άρνηση χορήγησης μπλοκ επιταγών, σε μπλοκάρισμα εφαρμογών pos και e – banking και με τον τρόπο αυτό έθεταν κατ’ ουσίαν σε άμεσο κίνδυνο την βιωσιμότητα της επιχείρησης.

Επιπροσθέτως πρέπει να συνυπολογισθεί ότι η “παγίδα” που κρύβει ο εξωδικαστικός μηχανισμός είναι η διαδικασία της άμεσης πτώχευσης και ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων των αιτούντων.

Αντίστοιχα ισχνή όμως είναι και η συμμετοχή των αγροτών στην διαδικασία των εξωδικαστικού μηχανισμού. Σύμφωνα με στοιχεία της Ειδικής Γραμματείας Ειδικής Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, συνολικά έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία υποβολής αίτησης ένταξης 542 αγρότες.

Μία πολύ σημαντική παράμετρος για την περιορισμένη επιτυχία του θεσμού είναι και η καθυστέρηση στις ρυθμίσεις οφειλών μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού. Μπορεί η ηλεκτρονική πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού να είναι ενεργή για περίπου ένα έτος και να έχουν ενταχθεί σε αυτή 32.895 επιχειρήσεις, εν τούτοις στη φάση διακανονισμού χρεών με τους πιστωτές είναι μόλις 1.189 επιχειρήσεις. Μία αντίστοιχη εικόνα υπάρχει και για την πλατφόρμα των ελεύθερων επαγγελματιών, η οποία άνοιξε τον εφετινό Φεβρουάριο. Έχουν βγάλει κωδικούς 14.494, αλλά αιτήσεις ρύθμισης χρεών προς τις τράπεζες και το Δημόσιο έχουν καταθέσει μόλις 1.481.

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν σαφώς ότι η υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών αποτελεί ένα “σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες ” και ένα πραγματικό μαρτύριο για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.

Ειδικότερα να μειωθούν άμεσα οι προϋποθέσεις ένταξης, να περιορισθεί το κόστος (υπάρχουν περιπτώσεις που μόνο η προκαταβολή αγγίζει τις 10.000 ευρώ  δίχως να έχει υπολογισθεί το συνολικό κόστος) και ο αριθμός των δικαιολογητικών, να απλοποιηθεί η διαδικασία, να δοθεί δυνατότητα ρύθμισης είτε μόνο προς ιδιώτες, είτε μόνο προς τους υπόλοιπους (Δημόσιο, ΕΦΚΑ)  και να  αποκτήσουν δικαίωμα ένταξης  και πρώην έμποροι και ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν προβεί σε διακοπή εργασιών.

Επίσης λαμβανομένου υπ’ όψιν της αναγκαιότητας να προστατευθούν οι οφειλέτες από ενδεχόμενα καταδιωκτικά μέτρα καθίσταται απαραίτητη η παράταση ισχύος του νόμου, για ολόκληρο το επόμενο έτος, δεδομένου ότι η ανελαστική προθεσμία είναι χρονικά ασφυκτική και πολλοί δεν θα προλάβουν να υποβάλουν αίτηση ένταξης. Τέλος, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του θεσμού και της βιωσιμότητας και ανάπτυξης των επιχειρήσεων είναι και η υποχρεωτική συμμετοχή των τραπεζών και του Δημοσίου.

O εξωδικαστικός συμβιβασμός αποτελεί μια σωστή πρωτοβουλία, για να έχει πρακτικά αποτελέσματα πρέπει να καταστεί αντικείμενο στοχευμένων παρεμβάσεων και αλλαγών.

* Ο κ. Δημήτρης Βακαλόπουλος είναι Δικηγόρος, υπ. Διδάκτωρ ΕΜΠ  & απόφοιτος της “Ελληνικής Παιδείας”